Het is een hele klus voor de coachee om te ontdekken en vooral te ervaren dat strijden tegen problemen vaak zinloos is. Een aangeboren neiging om te strijden en controle uit te oefenen. Controle strategie is vaak gericht op vermijden van akelige fysieke of mentale prikkels.
Onze geest wil altijd oplossingen vinden vanuit de mythe dat we na de oplossing altijd gelukkig kunnen leven. Je goed kunnen voelen als je er maar hard genoeg voor werkt. Sterker, wanneer we ons niet perfect voelen klaagt de geest ons toch een beetje aan dat we ons een beetje slecht moeten voelen. Onze geest zal dus nooit rusten want er is altijd wel iets imperfect of maar heel tijdelijk perfect. Het is die hedonistische tredmolen, waarvan gelukkig steeds meer mensen ontdekken dat die zinloos maar ook eindeloos is. Stoppen dus met dat zinloze idee dat je je altijd perfect moet voelen. Van strijden word je moe. En de moeilijkste stap is te accepteren dat die geest er altijd op zal blijven aandringen om te vechten dat probleem op te lossen. Ja, je kunt leren minder dwangmatig om te gaan met strijden. Zeker! Maar kun je je ook verzoenen met het feit dat je waarschijnlijk de rest van je leven af en toe vervalt in strijden omdat je een ‘raakbaar’ mens blijft?
Als je wraak zoekt, wees dan klaar om twee graven te delven. Regelmatig is het volgende een thema in gesprekken: ‘Het is niet eerlijk!’ ‘Het is niet rechtvaardig’. Het kost tijd om zover te komen dat je leert de strijd op te geven tegen dat wat ‘niet eerlijk’ is. ‘Mens eigen’ zoeken we vergelding voor wat ons is aangedaan. Die collega, die leidinggevende, die heeft me ongelukkig gemaakt. De vraag is: Wat ontzeg je jezelf door in je gedachten te blijven strijden tegen dat “onrecht”? De ander merkt er niets van en is al lang weer met andere bezigheden druk. En jij blijft lijdzaam vastzitten in pijnlijke gedachten. Wil je vasthouden aan wat je is aangedaan? Dat zal veel energie kosten en pijn opleveren. Of wil je accepteren dat het leven niet altijd eerlijk is? Dat zou ik doen.
Makkelijk? Zeker niet!! Gun je zelf daarvoor veel tijd. Maar maak de keus om te kiezen VOOR JEZELF in plaats van TEGEN DE ANDER. Wat maakt dat het leven lichter!! Anders geldt het wat cynische maar wijze oosterse gezegde: Als je wraak zoekt, wees dan klaar om twee graven te delven.
Wie ben je nou echt?
Deze tijd is voor velen een periode van overleven. Voor anderen gaat het leven alweer bijna als vanouds. Veel gesprekken met de vraag: Wie ben ik nu eigenlijk echt? Het is goed om jezelf beter te leren kennen. Psychologen zijn er al meer dan 100 jaar mee bezig. Zijn we het product van aangeboren factoren en onze omgeving? Kan ik zelf wel bepalen wie ik zelf ben? ‘Wij zijn ons brein’ zegt Dick Swaab. Maar is dat wel zo? Tja, mijn ervaring is dat zelfreflectie in combinatie met toegewijde actie en focus op jouw waarden je verder brengt. Daar zit weinig noodlot bij. Maar ‘dat zelf’ dan? Even een cryptische: ‘Hoe meer je in staat bent een ander perspectief in te nemen ten aanzien van je geest en problemen in je leven, hoe meer je ontdekt wie je zelf bent ten opzichte van de gebeurtenissen die je meemaakt’.
Dat lijkt nogal pittig, maar dat is echt voor een groot deel te leren. Dat heet psychologische flexibiliteit. Je niet opsluiten en gevangen houden in jouw beeld van de werkelijkheid, maar er af en toe even afstand van kunnen doen en het benaderen vanuit een ander perspectief. Dat zou wel eens de opgave kunnen worden voor heel veel mensen die onzeker raken in onze wereld die we nooit onder controle zullen krijgen.
En ik blijf daar zelf ook nog wel wat in oefenen….
Je bent nooit te oud om een ander doel te stellen of om een nieuwe droom te dromen’( C.S. Lewis)
Terugkijkend op de loopbaancoaching 2019 moet ik denken aan bovenstaande uitspraak van Lewis. Ik proef een paradox: Een grote behoefte Èn gelijktijdig een grote terughoudendheid te handelen naar deze uitspraak van Lewis. We ‘hebben’ zoveel. En we verlangen vaak naar eenvoud. Dit was vaak een cruciaal thema in de gesprekken in 2019.
Ik verwacht aan de vooravond van dit nieuwe decennium mooie ontwikkelingen die ons veel kunnen brengen in verdieping van ons leven. We zijn vaak matige rentmeesters voor onze planeet. Maar ik proef nieuw elan: Minder ‘hebben’en meer ‘zijn’. Jongeren gaan ons vaak positief voor in SAMEN delen in plaats van wat IK heb.
Veel millennials hebben afscheid genomen van de maakbaarheidsmythe van ‘onze’ generatie met termen van uitblinken, excelleren, concurreren. Veel jongeren leren ons dat het gaat om WE i.p.v. IK. Een jonge vrouw, volop in carrière bij PWC, vroeg afgelopen week een vierdaagse werkweek aan omdat ze vrijwilligerswerk gaat oppakken als ‘schuldhulp maatje’. Wat hebben de 20/30-’tigers ons te leren? Ze leren ons om scherpere keuzes te maken vanuit waarden. Ik kijk uit naar 2020 om dit D.V. nog meer te delen.
Gelukkig nieuwjaar alvast!
Nog 1 keer over de tekorten in de zorg en het onderwijs: De achterdeur staat open…..
Enkele opmerkingen van een (oké) niet representatieve groep: de leerkrachten en zorgwerkers die naar mij verwezen worden omdat het voor hen (bijna) niet meer vol te houden is.
- “mijn vriendin in het bedrijfsleven heeft een full-time baan; ik moet kleine dienstjes sprokkelen op de piekuren; dit is niet leuk meer maar is het ‘beleid’ bij ons”.
- “ik hoor zelden echte positieve waardering van het management voor alles wat ik heb gegeven en zie alleen reclame met mooie folders over onze instelling met glimlachende verzorgende”.
- Van een medewerker die inmiddels gestopt is in het onderwijs: ”bij mijn exitgesprek kwam de vraag: hoe hadden we je kunnen behouden?; Dat was wat laat…..”
Onderwijs en zorg zijn prachtige velden om in te werken maar de bureaucratie krijgt onvoldoende vat op de vertrekkende, teleurgestelde beroepskracht die vol passie en kennis jaren geleden gestart is. Een beetje dweilen met de kraan open. De overheid zet in op nieuwe instroom en zij-instroom maar aan de achterkant valt een te groot gedeelte weer uit.
Wat kunnen we doen:
- Vol echte ongeveinsde interesse en compassie in gesprek zijn en blijven. Vragen wat de hij/zij nodig heeft om bij te tanken en geïnspireerd te blijven en daar naar handelen.
- Niet vanuit beheersinstrumenten en kille bureaucratie maar van hart tot hart elkaar motiveren. Dat zorgt voor gelukkige medewerkers die best een stapje extra willen doen als de nood aan de man is.
- Niet alleen inzoomen op werkdruk en salaris want: ( zie stille reserve.nl) werkdruk en salaris staan op plaats 3 en 4 bij reden vertrek: Met stip op 1 bij de vertrekkers in het onderwijs staat: “de organisatie van het onderwijs” en op 2 “mijn expertise werd niet gezien”.
- Overtollige registratie weg en volwaardige diensten waarbij op de rustige momenten echte kwaliteit kan worden gegeven aan bewoner of leerling.
- Kortom: Nu even niet primair de focus van waardigheid, trots en kwaliteit voor de patiënt of de leerling maar gericht op je medewerker. Dan komt het bij je patiënt en leerling ook vast goed.
- Dan sluit je de achterdeur en tocht het minder in de organisatie……
Ik wens alle hardwerkende bestuurders, managers en werkers op de werkvloer heel veel inspiratie, moed om stappen te zetten in jullie prachtige werkveld.
Deze week is de week van de #werkstress.
U weet wel, net als ‘ stoptober ‘, wereld dierendag, de dag van de mantelzorg, de dag van de leraar, de week van de Psychiatrie. We hebben wat dagen en weken in ons land…..
Maar goed; 2,8 miljard € verzuimkosten volgens TNO naast grijs verzuim. Economisch is dat ook niet niks. Laten we naast de cijfers vooral inzoomen op het leed dat werkstress veroorzaakt. De druk die het naast de onmacht bij de persoon zelf legt. Bij partners, kinderen, ouders, collega’s…..
Met ‘Ons 17 miljoenen’ willen we graag werkplezier en minder werkstress. We willen minder moeten…. en we zetten steeds meer middelen in. 1 miljoen antidepressiva slikkende Vaderlanders verder zijn we er nog niet.
We weten dat regels niet helpen en dat we met onszelf aan de slag moeten. Eigen verantwoordelijkheid nemen; Meer slapen, minder blauwe oog, minder prikkels door sociale media, meer ontspannen in de natuur etc, etc.
Door de jaren heen merk ik in de begeleiding van medewerkers met burn-out, maar ook in de preventieprogramma’s dat we nog steeds werken vanuit veel veronderstellingen over werkdruk. Neem het onderwijs. We kiezen voor werkdrukverlichtingsgelden. Kleinere klassen, extra assistentie in de groep, minder uren, etc etc.
Maar weten we nu welke variabele welk effect sorteert? Ik werd deze week gegrepen door een interview in het ND met de jongste Nobelprijswinnares voor de economie ooit: Esther Duflo 47 jaar jong. Ze moeten de prijs delen met 2 collega’s; 1 van de 2 is haar echtelijke partner; dus dat wordt wellicht overleggen op de slaapkamerkussens.
Wat ze zegt is: “het rationele beeld van veel topambtenaren klopt niet”. Er wordt een oorzaak verondersteld en daar wordt geld of energie in gepompt. Ze behoort tot de groep ontwikkelingseconomen die bekent staan als de ‘randomistas’. Kort en goed: de randomized controlled trial. Groep 1 krijgt een experiment voorgeschoteld. Bij groep 2 blijft alles bij het oude. De Nobelprijswinnaars bedachten dat je op die manier ook armoede kunt onderzoeken. Wat helpt daar wel tegen, en wat niet? Het begon halverwege de jaren negentig in Kenia, met een experiment van Michael Kremer om het onderwijs te verbeteren door meer schoolboeken te verstrekken. Super idee toch? Niet dus. Ook het halveren van de klassen bleek weinig effectief. Net zo min als een gratis maaltijd. Uiteindelijk kwam de aap uit de mouw. Hét wondermiddel om meer kinderen naar school te krijgen en hun prestaties te verbeteren, kostte op dat moment 49 dollarcent. Het was een pilletje tegen de wormen waarmee de kinderen massaal geïnfecteerd waren. Minder moe, meer energie en meer leerrendement.
Begrijpt u waar ik naar toe wil? In Zorgorganisaties met meters protocollen, richtlijnen, commissies, stuurgroepen etc. Met onderwijsorganisaties die met vergelijkbare ‘infarcten’ kampen. We kunnen vrij eenvoudig een 0-meting uitvoeren hoe we de werkdruk nu ervaren of, zo u wilt, het werkplezier meten. Dat doen we nu al. En dat verheldert al het een en ander. Want leerkrachten hebben niet gekozen voor het registeren maar voor kinderen laten groeien naar wijze wereldburgers. En verpleegkundigen hebben het vak niet gekozen voor protocollen evalueren maar om kwetsbare mensen bij te staan en bij te dragen aan herstel.
We starten met de Hugo de Jonge slogan: snappen – schrappen – kappen
Het recept:
- Men neme 1 klas. We nemen alle werkzaamheden, procedures, regels, vergaderingen, commissies door. De noodzaak aan dit alles proberen we aan een niet inhoudsdeskundige uit te leggen in termen dat we echt niet zonder kunnen en ook niet via een snellere methode die voldoet.
- Men kiese vervolgens 1 item die we samen echt niet snappen in termen van een dusdanige noodzaak dat we hier kostbare tijd in moeten steken. Dan schrappen en ook echt kappen!! Vervolgens werken we hier 3 maanden mee en meten opnieuw de werkdruk en/of het werkplezier en ‘het gemis’ van deze energievreter…..
We vinden niet het wondermiddel van Esther Duflo voor 49 dollarcent. Maar toch. Uiteraard blijven goede gesprekken onderling en support, ontspanning, goede voeding etc, etc nodig. Maar controleerbaar vaststellen wat werkt en wat niet werkt geeft kansen. Het motiveert de mensen op de werkvloer direct door ze dit zelf te laten ontdekken; dat ze zelf toch een beetje aan het stuur zitten van het voertuig werkstress. En zelfregie reduceert stressbeleving aanzienlijk. Dat is voldoende evidance based.
Dan nog zal het voldoende druk zijn in onze praktijk met burn-outs.
En weet je wat: geef die 49 dollarcent aan een kind in je groep en de groepsleerkracht en ziekenverzorgende een marktconforme beloning.
Ga er allereerst maar vanuit dat leven soms ingewikkeld ís.
Oef, dat is een ontnuchterende koude douche. ‘Mooier kunnen we het niet maken, wel makkelijker’ Dat is de andere kant. 2: Stap uit ‘onze leukigheidsmaatschappij ‘ : die heb ik van Dirk de Wachter. Verlaat de schone schijn.
De ACT benadering (acceptance and commitment therapy ) geeft ons overigens wel heel waardevol inzichten en instrumenten om motiverend het leven tegemoet te treden. En daar word je leven wel degelijk rijker van.
Ik noem enkele:
Maak echt contact met het huidige moment. Kijk naar een vogel, houd bewust je kopje warme thee vast. Hoe vaak zitten jouw gedachten en oordeel bij wat er vroeger anders had gemoeten / wat fout was of ging? Of waar het in de toekomst vast fout moet gaan? Vaak zijn het niet feiten die verontrusten maar beelden/concepten die we vormen.
Tweede: Kies voor acceptatie bij veel zaken die zich aandienen en nu eenmaal zo zijn… Loop er niet voor weg maar ga er doorheen. Letterlijk of figuurlijk: Valt er regen kies niet voor vermijding maar ga er op uit met je regenjas. Bedoel ik dan slachtoffergedrag? Verre van! Kies juist voor wat je wel wilt beïnvloeden en handel daar naar. Bij het januariweer van nu zou je kunnen kiezen voor een tropisch eiland. Als het kan, en je wordt er blij van? Prima doen! Doe je dat niet, maak er dan wat moois van hier. ‘Elk weer is Bever weer… zoals de reclamespot meldt.
Ontdek jouw belangrijkste 5 waarden en handel/leef daarnaar en check dat wekelijks. Ik noem er een paar maar wellicht gelden voor jou andere: Innerlijke harmonie, wijsheid, zelfrespect, liefde, vrijheid, behulpzaamheid, iets nieuws maken. Is de wijze waarop jij de afgelopen maand hebt geleefd vol geweest van jouw kernwaarden. Ja,ja, ik weet het; lastig in de waan van de dag. En wees aardig voor jezelf, lang niet alles hoeft te lukken. Oké, maar zet een eerste concrete stap. Wie ga je morgen bellen, waar stop je deze week mee? En met wie deel je dat (dat laatste kan nog wel eens het belangrijkste zijn!)
Derde: Kies voor een werkbare actie: ACT noemt het heel mooi een “toegewijde actie’. Committeer je aan dat handelen waarmee je bovenstaande waarden nastreeft. Daar word je blij van, dat geeft energie en vitaliteit. Wil je meer behulpzaam zijn? Kies wat bij jou past! Niet iedereen hoeft heilsoldaat te worden: Veeg de stoep voor je buurvrouw, geef een kop koffie aan een zwerver,
Tot slot een ezelsbrug bij
ACT: Accept: Aanvaard het leven met alle gedachten en gevoelens en wees aanwezig in het moment.
Choose: Kies waarden die voorzien in jouw behoefte om van betekenis te zijn
Take action: Onderneem met toewijding de actie die voortkomt uit je waarden.
Deel het met je partner, vriend, of zoek een professionele coach. Het leven is maar kort…..